In se betaalt iedereen sociale bijdragen. Alleen verloopt dit voor zelfstandigen op een andere manier. Als werknemer houdt de werkgever de sociale bijdragen af van het brutoloon, met andere woorden nog voordat het loon op de rekening van de loontrekkende belandt. Hij merkt er dus eigenlijk niets van.

Dat is bij een zelfstandige wél het geval. Een zelfstandige moet zelf de sociale bijdrage doorstorten. Anders gezegd je haalt het geld uit je eigen portemonnee. Om dat allemaal te regelen sluit je je aan bij een sociaal verzekeringsfonds. Zij berekenen jouw sociale bijdragen en storten die na betaling door naar de overheid. Zo mag jij op beide oren slapen, want je rechten zijn perfect beschermd.

Hoe worden je sociale bijdragen berekend?

Mensen in loondienst betalen een sociale bijdrage op hun bruto-inkomen. Bij jou als zelfstandige is dat niet het geval. Daar is het netto belastbaar inkomen de basis.

netto inkomen = bruto inkomen - je beroepskosten

Als starter betaal je voorlopige sociale bijdragen. De wetgever pint je sociale bijdrage vast op 20,5% van je netto belastbaar inkomen, lees jaarinkomen. Maar als starter heb je nog geen jaarinkomen en dus betaal je een voorlopige bijdrage. Daarbij heb je de keuze tussen een forfaitair minimumbedrag of een inschatting die je zelf maakt, bij voorkeur samen met je boekhouder. Je hebt de keuze uit beide opties, maar als starter maakt de overheid de allereerste keuze in jouw plaats. Daarom staat er op je eerste betalingsverzoek voor je sociale bijdrage het forfaitaire minimumbedrag vermeldt. De wetgever bepaalt dit bedrag op € 741,63 per kwartaal. En dat bij een jaarinkomen tot € 14.042,57. Jij kan dan beslissen om dit voorstel te aanvaarden of om zelf een schatting door te geven. Omdat dit bedrag vastligt is dit een veilige optie. Je kan immers geen boete krijgen wegens te weinig betaalde sociale bijdrage zelfs als later zou blijken dat je op basis van je jaarinkomen meer had moeten betalen.

Voor veel starters blijft het echter lastig om elk kwartaal die minimum bijdrage op te hoesten. Zeker wanneer het inkomen een eind onder die €14.042,57 ligt. In dat geval kan je een starterskorting aanvragen. Je geniet dan van een verlaagde bijdrage gedurende de eerste kwartalen van je zelfstandig bestaan. Om precies te zijn:

• €382,98 bij een jaarinkomen onder €7251,66.
• €494,42 voor een jaarinkomen tussen €7251,66 en € 9361,72

Maak zelf een inschatting van je sociale bijdrage. Betaal je de minimumbijdrage en gaat je jaarinkomen vlotjes boven die €14.042,57, dan zit je met de gebakken peren. Je zal moeten bijbetalen. Die rekening krijg je twee jaar later in de bus wanneer de fiscus je werkelijk inkomen doorgeeft aan je sociaal verzekeringsfonds. Om dat te vermijden kan je zelf je jaarinkomen schatten en vervolgens voorlopige sociale bijdrage betalen die daarmee overeenstemmen. Die inschatting is echter dansen op een slappe koord. Ga daarom zo realistisch mogelijk te werk, bij voorkeur samen met je boekhouder. Speel op zeker door de bijdragen betalen die het sociaal secretariaat jou voorstelt.

Als gevestigde zelfstandige betaal je definitieve sociale bijdragen. Start je in jaar X als zelfstandige dan doe je in jaar X+1 je eerste fiscale aangifte. In jaar X+2 geven de belastingen je precieze inkomen van jaar X door aan je sociaal verzekeringsfonds. Met dat bedrag berekent jouw sociaal verzekeringsfonds je definitieve bijdrage. Na 3 jaar ben je geen starter meer. Dan berekent je sociaal verzekeringsfonds je voorlopige bijdragen op basis van je inkomen van 3 jaar terug. Je hoeft dus zelf niet meer te kiezen tussen minimumbijdragen of een eigen inschatting omdat het sociaal verzekeringsfonds jou elk kwartaal een voorstel doet.

Sociale bijdragen zijn een beroepskost

Mooi meegenomen, minder belastingen, want ook je sociale bijdragen zijn een beroepskost. Die worden dus na de berekening nog eens afgetrokken van je bruto inkomen. Door sociale bijdrage te betalen verlagen je belastingen dus.

Wanneer betaal je jouw sociale bijdragen?

Op de laatste dag van elk kwartaal moet je sociale bijdrage bij je sociaal verzekeringsfonds op de rekening staan. Het geld moet immers op dezelfde dag doorgestort worden naar de overheid. Daarvoor betaal je ten allerlaatste op de volgende data:

• Kwartaal 1: 25 maart
• Kwartaal 2: 25 juni
• Kwartaal 3: 25 september
• Kwartaal 4: 25 december

Tijdig betalen loont dubbel de moeite omdat je belastingen verlagen. Je sociale bijdragen zijn een beroepskost die 100% fiscaal aftrekbaar zijn, maar dat uitsluitend en alleen in het jaar dat je de bijdragen betaalt. Omdat je pijnlijk boetes vermijdt van 3% per onbetaalde bijdrage. Sta je op 31 december nog altijd in het rood, dan komt er zelfs eenmalig 7% extra verhoging bij.

En wat krijg je nu in ruil voor je sociale bijdragen?

Je mag er zeker van zijn, het is een hele hap. De voorbije jaren is de sociale bescherming voor zelfstandigen er flink op vooruit gegaan. Johan Cruijff wist het al: “elk nadeel heeft zijn voordeel”. In het geval van je sociale bijdrage is dat zelfs een hele mand vol. Want ook al is het niet altijd even leuk om elk kwartaal dat bedrag op te hoesten, je plukt er massa’s voordelen mee. Om er enkele te noemen: je krijgt later een pensioen, je bent beschermd bij ziekte en ongeval en je krijgt zelfs een premie als de ooievaar langskomt.